AKUSTİK NEDİR?
Ses dalgalarının oluşumu, iletimi, etkileri, algılanması ve işitme ile ilgili konuları inceleyen ve uygulama olanaklarını araştıran bir bilimdir.

AKUSTİK SES YALITIMI NEDİR?
Mekanlardadaki olası iç ve dış seslerin, gürültülerin geçişinin, gerekli hesaplamalarla çeşitli yalıtım malzemeleri kullanarak engellendiği ve izole edildiği uygulamalardır.

GÜRÜLTÜ NEDİR?
AKUSTİK AÇIDAN GÜRÜLTÜ
Gelişigüzel bir dalga biçimine ve birbiriyle harmonik ilişkisi olmayan birden çok frekans bileşenine sahip, yüksek basınçlı ve basıncı zaman içinde değişebilen, ani veya sürekli karmaşık sesler topluluğuna “gürültü” denir.

FİZYOLOJİK AÇIDAN GÜRÜLTÜ
İstenmeyen ve hoşa gitmeyen her türlü ses gürültü olarak tanımlanabilir.
YAPILARDA BAŞLICA GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI
Yapı dışından gelen gürültüler;
Yapıların bulunduğu çevrenin özelliklerine bağlı olarak trafik ya da endüstriyel gürültüler gibi birbirinden çok farklı nitelikte gürültüler ve gürültü düzeyleri söz konusudur. Yapı dışındaki bu gürültüler, havada yayılarak ya da titreşimler yoluyla yapıya ulaşır, çeşitli açıklık ya da yapı cidarlarından geçerek yapıları etkilerler.
Yapı içindeki farklı hacimlerden gelen gürültüler;
Bir yapıda bulunması gerekli hidrofor, ısıtma, havalandırma ve benzeri amaçlı makine ve teçhizatları gibi mekanik sistemler, çoğunlukla tesisat odaları ya da katları gibi kendi özel hacimlerinde bulunmalarına karşın yapıyı türlü biçimlerde etkileyebilmektedirler

MEKANİK SİSTEMLER
Isıtma
Havalandırma
Hava koşullaması sistemleri
Su esaslı tesisat sistemleri
Hidrofor
Isıtma sistemi
DIŞ GÜRÜLTÜLER
Trafik gürültüsü
Endüstriyel gürültüler
Havayolu gürültüsü

ÇALIŞAN MAKİNELER
Çamaşır makinesi
Bulaşık makinesi
Elektrik süpürgesi
ELEKTRİK GEREÇLERİ
Aydınlatma
Bilgisayar sistemleri
SİRKÜLASYON SİSTEMLERİ
Asansör
Çöp bacaları

HABERLEŞME SİSTEMLERİ
Telefon
Fax

İNSANLARDAN KAYNAKLANAN GÜRÜLTÜLER
Televizyon Radyo
Müzik seti
Müzik aletleri
Öksürük
Hapşırık
Gıcırdayan kapılar
Yüksek sesle konuşmak
Bağırma
Sandalye sürtünmesi vb

KONUTLARDA GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI
Tipik bir apartman dairesinde yer alan farklı etkinliklerin söz konusu olduğu mekanlar ise birbirinden belirgin ayrımlar gösterir. Çeşitli sohbetlerin yapıldığı, pek çok kişinin bir arada zaman geçirdiği, televizyon seyredip, radyo ya da müzik dinlediği oturma mekanlarında ise komşuları rahatsız edebilecek düzeyde bir gürültü oluşabilmektedir. Mutfak ve banyo hacimlerinin ise çok rahatsız edici etkileri olmamasına karşın, bu hacimlerde mekanik cihazlar ve tesisatlardan kaynaklanan gürültüler söz konusu olmaktadır. Örneğin, yemek saatlerinde mutfakların daha gürültülü ortamlar olduğu söylenebilir. Özellikle, apartman dairelerini birbirinden ayıran duvar ve döşeme sistemlerinin, yeterli yalıtım değerlerini sağlamadığı durumlarda, havada doğan ve titreşimlerden kaynaklanan gürültüler komşu mekanlara rahatsızlık verebilir.

*** Yapacağımız akustik çözümlerle bu ve bunun gibi gürültülerin iletilmesini önleyebiliriz.

KAPI VE PENCERELERDE GÜRÜLTÜ DENETİMİ
Kapı ve pencereler, içinde yer aldıkları duvarın sese karşı zayıf bölümünü oluştururlar ve gürültü denetimi açısından özel önlem gerektirirler.
Kapı ve pencerelerin kitle ağırlıkları, genelde içinde bulundukları duvarın kitle ağırlığından oldukça düşüktür. Bu durum, bileşik cidar olarak duvardan da ses geçiş kaybının düşmesine yol açar.
Yalıtımsız kapı ve pencerelerde, kenar boşlukları kimi zaman önemli geçiş yolu oluşturur. Bu nedenle, sesin açıklıklarından geçmesini de önemli duruma gelebilir.
Kapı ve pencerelerin boyutlarından ötürü, rezonans frekanslarının işitilebilir ses alanı içinde olması, bazı frekanslarda, ses geçiş kaybının önemli ölçüde düşmesine neden olur.
KAPILARDA GÜRÜLTÜ DENETİMİ
Kapı, kitle ağırlığının yüksek olması için, olabildiğince ağır, masif olmalıdır.
Kapıların gürültü açısından yeterliliği, kesitin kitle ağırlığına bağlı olduğu gibi, uygulamaya ve kullanıma da bağlıdır. Kasa-kanat arasında, yatayda ve düşeyde, açıklık kalmayacak şekilde lastik, sünger, kauçuk benzeri gereçlerle çok iyi yalıtım sağlanmalı, zaman içinde bu gereçlerin işlevlerini yitirmemeleri kontrol edilmelidir.

Yeterli ses geçiş kaybının tek kapı ile sağlanamadığı durumlarda, çift kapı uygulamasına gidilmelidir.
Çift kapı uygulamasında ise en etkili yol, olanaklı ise, sessiz kalması gereken hacim ile, gürültülü hacim arasında doğrudan kapı açmamak, bir tampon bölge ardımı ile bağlantıyı sağlamaktır.
Apartman, ofis, hastane benzeri yapılarda, aynı koridor üzerinde yer alan kapılar, olanaklı ise şaşırtılarak yerleştirilmelidir.

Böylece, sesin hacimler arasında, kapılar aracılığı ile kolayca geçmesi önlenebileceği gibi, koridorda kullanılacak ses yutucu gereçlerin etkinliği de artmış olacaktır.

PENCERELERDE GÜRÜLTÜ DENETİMİ VE UYGULAMA ÖNERİLERİ
Pencerelerde yüksek ses geçiş kaybını sağlamak amacıyla cam kalınlığını arttırmak, ses geçiş kaybı logaritmasal olarak arttığı için, belirgin bir yarar sağlamaz.
Örneğin, cam kalınlığını iki kat arttırmak, ortalama ses yalıtım değerinde 3 dB’lik bir artış sağlarken, üç kat arttırmak, 5 dB’lik bir artış sağlar. Yeterli yalıtımın sağlanması için en akılcı yol, çift cam uygulamasıdır.
Gerçek anlamda çift cam uygulaması, camlar arasında en az 10 cm hava boşluğunun bırakılarak, camların ayrı doğramalarla uygulanmasıyla gerçekleşir.
Camlar aynı doğramaya takıldığında ve/ya da aradaki hava boşluğu az bırakıldığında, doğrama ve hava boşluğu ses köprüsü oluşturarak ses iletimini kolaylaştırır. Ancak, gereken önlemlerin alınmasıyla camların aynı doğramaya takılması durumunda da pencerenin ses geçiş kaybı değeri oldukça iyi durma getirilebilir.
Camların titreşimlerinin doğramaya ve duvara geçmesini önlemek için, camların doğramaya elastik bir gereçle oturtulması gerekir.
Rezonans ve frekans rastlaşması gibi ses geçiş kaybında önemli düşmelere yol açan olaylara karşı, cam kalınlıklarında farklılıklar yapılmalı ve kalınlıklar arasında da basit oranlar (3 mm-6 mm gibi) olmamalıdır.
Çift camda, camların farklı doğramalara takılması durumunda, doğramalar arasına çepeçevre ses yutucu gereç yerleştirilmesi olumlu olur.
Yüksek ses yalıtımı gerektiğinde, camlardan birinin eğimli kullanılması yararlı olur.
Çok yüksek ses yalıtımı gerektiğinde, çift camlar sabit olmalı, açılmamalıdır. Ayrıca, ikiden fazla cam kullanımına gidilmelidir.

KAYNAKÇA:
D1 Temel Bina Akustiği, Prof. Dr. Ayşe Erdem Aknesil, Doç. Dr. Cihan Demir, Prof. Dr. Neşe Yüğrük Akdağ, Y.Mimar Zeynep Savcı Özgüven, Akustik Uzman Ali Akdağ, TMMOB Fizik Mühendisleri Odası